Ministerstwo Finansów oraz Poczta Polska udzieliły odpowiedzi na wysłane w połowie lipca zapytania w sprawie regulacji dotyczących faktur elektronicznych. Pytania zadane przeze mnie w lipcu dotyczyły otoczenia regulacji dotyczących faktur elektronicznych w momencie powstawania rozporządzenia w 2005 roku.
W szczególności prosiłem o podanie szczegółowych powodów, dla których rozporządzenie to przybrało taką a nie inną formę, już wtedy określaną jako restrykcyjną. Pytałem także - zarówno MF jak i PP - w jakim stopniu taka a nie inna forma regulacji wynikała z chęci zapewnienia dodatkowych korzyści budżetowi czy tez przedsiebiorstwom będącym własnością Skarbu Państwa.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów (sygnatura PT6/0680/233/324/KMA/10):
W związku z Pana pismem z dnia 14 lipca 2010 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, co następuje. Zgodnie z art. 233 dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347, s. 1) państwa członkowskie miały obowiązek zapewnienia akceptacji faktur przesyłanych lub udostępnianych drogą elektroniczną pod warunkiem, że autentyczność pochodzenia faktur i integralność ich treści zagwarantowano przy użyciu jednej z następujących metod: a) za pomocą zaawansowanego podpisu elektronicznego w rozumieniu art. 2 pkt 2) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/93/WE z dnia 13 grudnia 1999 r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych, b) za pomocą elektronicznej wymiany danych (EDI) zgodnie z definicją zawartą w art. 2 zalecenia Komisji 1994/820/WE z dnia 19 października 1994 r. dotyczącego aspektów prawnych elektronicznej wymiany danych, w przypadku gdy porozumienie dotyczące takiej wymiany przewiduje stosowanie procedur gwarantujących autentyczność pochodzenia i integralność danych. Zgodnie z ust. 2 art. 233 ww. dyrektywy państwa członkowskie wprowadzając przepisy dot. fakturowania elektronicznego mogły również wymagać, aby zaawansowany podpis elektroniczny był oparty na kwalifikowanym certyfikacie i został sporządzony za pomocą bezpiecznego urządzenia służącego do składania podpisów w rozumieniu art. 2 pkt 6 i 10 dyrektywy 1999/93/WE. Opcjonalnie ww. dyrektywa przewiduje wprowadzenie innych metod przesyłania lub udostępniania faktur drogą elektroniczną, z zastrzeżeniem ich akceptacji przez zainteresowane państwo lub państwa członkowskie. Należy zaznaczyć, że Polska implementowała obowiązkowe elementy dotyczące fakturowania elektronicznego. Należy również podkreślić, że w momencie implementacji ww. przepisów dyrektywy większość państw członkowskich stosowała taki model gwarantowania autentyczności pochodzenia i integralności treści faktur elektronicznych. Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, że po przyjęciu obecnej formy rozporządzenia nie były zgłaszane do Ministerstwa Finansów postulaty przez podmioty trzecie sugerujące pozostanie przy obecnych zapisach rozporządzenia. W ostatnim czasie prowadzono analizy nad wprowadzeniem opcjonalnych rozwiązań przewidzianych ww. dyrektywą, ale z uwagi na trwające prace nad projektem dyrektywy w zakresie m.in. fakturowania elektronicznego zdecydowano się zaczekać z ewentualnymi zmianami na zakończenie prac nad wspomnianym projektem dyrektywy. W dniu 13 lipca 2010 r. została przyjęta dyrektywa Rady 2010/45/UE zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz.U. L 189 z dnia 22 lipca 2010 r., s. 1). Dyrektywa ma na celu m.in. liberalizację obecnych standardów przesyłania i przechowywania faktur elektronicznych, tak aby faktury papierowe oraz elektroniczne były jednakowo traktowane. Nowe brzmienie dyrektywy nakłada na podatnika obowiązek zapewnienia wszystkim fakturom (od momentu wystawienia faktury aż do końca okresu jej przechowywania) autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury za pomocą dowolnych kontroli biznesowych, które „ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług”. Innymi słowy, to podatnik będzie decydował o formie przesyłu i przechowywania faktur, pod warunkiem że powyższe cechy faktur będą zapewnione. W związku z powyższym Ministerstwo Finansów w trybie pilnym podjęło kroki w kierunku zmiany przepisów w tym zakresie polegającej na ich dostosowaniu do brzmienia nowej dyrektywy. Zakłada się, że stosowny projekt zmian zostanie przedstawiony w III kwartale br.
Jeśli porównamy treść udzielonej odpowiedzi z listą zadanych pytań to widać, że poza obszernym cytowaniem rozporządzenia Ministerstwo właściwie się do nich nie ustosunkowało. Autor nie napisał nic o konkretnych powodach, dla których podjęto decyzję o takiej a nie innej formie regulacji czy o jakichś analizach ryzyka, którymi być może wówczas się kierowano.
Biorąc pod uwagę rozpowszechnione w Polsce techniki legislacyjne, dość dobrze opisane w raporcie Julii Pitery w sprawie afery hazardowej, mam podstawy by uznać, że odpowiedzi na te pytania nikt w Ministerstwie Finansów nie zna lub nie pamięta, bo zostały w 2005 roku zapisane “pismem ręcznym na marginesach” jakiegoś świstka papieru (str. 9).
Pytania do Poczty Polskiej dotyczyły przede wszystkim ewentualnego lobbingu skierowanego na ustawodawcę w związku z zyskami, jakie PP czerpie z przesyłania faktur papierowych. Poczta odmówiła odpowiedzi na zadane pytania, uzasadniając to faktem, że stanowią one tajemnicę służbową związaną m.in. z konkurencyjnością tego przedsiębiorstwa (skan dokumentu załączę po naprawieniu skanera).
Zastanawiam się tylko czy skoro opublikowany przez Gazetę Wyborczą fragment dokumentu stanowił tajemnicę służbową to Poczta złożyła już doniesienie z art. 266 kk?